سید محمد حسینی همدانی
| فقیه و مفسر امامی | |
|
| |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۲۲ق |
| تاریخ وفات | ۱۵ جمادی‌الاول ۱۴۱۷ق |
| محل دفن | حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | همدان |
| خویشاوندان سرشناس | ملا مهدی نراقی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمد هادی میلانی • محمد حسین غروی اصفهانی • سید حسین بادکوبه‌ای • میرزای نائینی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | انوار درخشان در تفسیر قرآن |
سید محمد حسینی هَمِدانی (درگذشت ۱۳۷۵ش)، فقیه و مفسر امامی که در سال ۱۳۲۲ قمری در نجف به دنیا آمد و به همدان مهاجرت کرد. او در درس عالمانی مانند میرزای نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، و سید حسین بادکوبه‌ای حضور یافت و آثاری در تفسیر و فقه و کلام تالیف کرد که مهمترین آنها، انوار درخشان در تفسیر قرآن است. این اثر به زبان فارسی است و در هجده مجلد به چاپ رسیده است. وی داماد میرزای نائینی بود.
زندگی‌نامه
سید محمد حسینی همدانی در ۱۳۲۲ق در نجف به دنیا آمد. پدرش سید علی بن سید کاظم همدانی معروف به میرسید علی عرب، از شاگردان آخوند خراسانی، میرزا حسین خلیلی تهرانی، سید محمدکاظم یزدی و ملا حسینقلی همدانی و از نوادگان محقق اَعْرَجی، علامه سید محسن حسینی کاظمی بود. وی در کتاب انوار درخشان از خود با نام سید محمد حسینی نجفی عربزاده یاد کرده است.
مهاجرت به همدان
سید محمد در ۱۳۳۰ق به همراه پدرش به همدان رفت و به تحصیل علوم دینی نزد وی پرداخت.
بازگشت به نجف
در ۱۳۴۳ق به نجف بازگشت و نزد علمای بنام آن شهر، مرحله سطوح را تکمیل کرد و پس از آن، در سال ۱۳۴۵ش در آخرین دوره درس اصول محمدحسین نائینی حاضر شد و مورد توجه وی قرار گرفت؛ تا آنجا که میرزای نائینی او را به دامادی خود برگزید.
درگذشت
حسینی در ۱۵ جمادی‌الاول ۱۴۱۷ق/ ۸ مهر ۱۳۷۵ش در همدان وفات یافت. پیکرش، پس از تشییع، به مشهد انتقال داده شد و در دارالزهد حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
اساتید
سید محمد حسینی در رشته‌های مختلفی علمی در درس استادان حوزه علمیه نجف شرکت کرد:
- سید محمد هادی میلانی
- آقا عماد رشتی
- میرزای نائینی در اصول
- محمد حسین غروی اصفهانی در فقه، اصول، کلام و فلسفه
- سید حسین بادکوبه‌ای در فقه، اصول، کلام و فلسفه
- سید عبدالغفار مازندرانی (عالِم اخلاقی نجف) در اخلاق
تبلیغ، تألیف و تدریس
سید محمد پس از تکمیل مدارج علمی نزد استادانی چون آقا ضیاء عراقی و شیخ محمدکاظم شیرازی، در ۱۳۲۷ش به همدان بازگشت و به تألیف و تدریس و امامت نماز جماعت پرداخت و پس از درگذشت پدرش، در مسجد کولانج همدان به وعظ و ارشاد پرداخت.
آثار
برخی از آثار منتشرشده
- انوار درخشان در تفسیر قرآن، مهمترین اثر وی و تفسیر فارسی همه قرآن است. این تفسیر در هجده مجلد در ۱۳۸۰ش، به اهتمام محمدباقر بهبودی در تهران انتشار یافت. از ویژگی‌های تفسیر انوار درخشان، استناد و توجه فراوان مؤلف به اخبار و روایات تفسیری اهل بیت(ع) است. با این حال، وی به نقل اخبار و روایات اهل بیت(ع) بسنده نکرده و پس از پاره‌ای توضیحات لغوی و نحوی و بیان برخی لطایف و اشارات، به تفسیر و تحلیل آیه پرداخته است. گاهی با عبارت‌هایی پیچیده و سنگین و با استفاده از اصطلاحات و تعبیرهای اهل معنا و معرفت، آیات را تفسیر کرده است، همین ویژگی موجب شده که بهره‌گیری از این تفسیر به گروهی خاص اختصاص یابد. وی همچنین به روش تفسیر قرآن به قرآن توجه داشته است.
- پرتوی درخشان از اصول کافی، در شش جلد، شرح کتاب التوحید کافی.
- معاد جسمانی و روحانی
- مسیحا مژده مهدی موعود
آثار منتشرنشده
- تقریرات درس اصول میرزای نائینی (از مباحث الفاظ تا تعادل و تراجیح)
- تقریرات درس فقه محقق اصفهانی (بحث مکاسب)
- تقریرات درس اصول محقق اصفهانی
- رساله‌های متعدد در فلسفه، کلام و شرح احادیث اخلاقی.
پانویس
- ↑ حسینی همدانی، «مصاحبه با استاد آیت‌الله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص۳۵.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، قسم ۴، ص ۱۵۰۷؛ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۲.
- ↑ حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۳.
- ↑ حسینی‌همدانی، «مصاحبه با استاد آیت‌الله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص ۳۵.
- ↑ حسینی همدانی، «مصاحبه با استاد آیت‌الله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص۳۵ و ۳۶.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۴.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۹۳.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۴.
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به خسینی همدانی، انوار درخشان، ج ۱، ص ۸۱، ۱۱۳، ۱۳۰، ۱۳۱، ج ۸، ص ۲۷۴، ۳۱۴، ج ۱۲، ص ۴۸، ۴۹، ۱۳۵، ۱۸۸، ج ۱۸، ص ۵۰، ۱۰۷، ۱۰۸، ۲۲، ۴۲، ۲۵
- ↑ برای نمونه ر.ک به انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸۳۴، ج۱۶، ص۲۸۲ و ۲۸۵
- ↑ رجوع کنید به ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۵.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۷؛ برای نمونه رجوع کنید به حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۹ و ۱۲۰، ج۳، ص۳۶.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۲-۹۳.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۳.
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴ق.
- انصاری‌قمی، ناصرالدین، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر آبان ۱۳۷۵)
- ایازی، محمدعلی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، تهران، ۱۴۱۴ق.
- حسینی‌همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰ش.
- حسینی‌همدانی، محمد، «مصاحبه با استاد آیت‌الله حسینی‌همدانی (نجفی)»، حوزه، سال ۵،ش ۶ (بهمن و اسفند ۱۳۶۷)
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: